Gesprekken gezondheidsbeleid Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel

Wij hebben met 90 mensen gesprekken gevoerd over het gezondheidbeleid. Het doel was verhalen, ervaringen en goede ideeën op te halen. Hoe kun je samen werken aan een betere gezondheid van de mensen in Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel?

De verhalen zijn gebruikt als input voor nieuw beleid en als impuls om meer aan te sluiten en nieuwe manieren te vinden om samen te werken. We hebben bewust open gesprekken gevoerd. Dat hielp mensen te vertellen over hun eigen ervaringen. Voor de meeste aanwezigen was het de eerste keer om met elkaar in een gemengde samenstelling te spreken over het thema gezondheid. De gesprekken werden geleid door inwoner Suzan Bosch en zijn voorbereid door de gemeentelijke projectgroep Gezond 8KTD, met vertegenwoordigers van diverse beleidsterreinen.

Wie hebben we gesproken tijdens de groepsgesprekken?

We hebben in totaal 90 mensen uit beide gemeenten gesproken. Deze gesprekken vonden, op 1 na, digitaal plaats. Een indruk van de deelnemers:

  • In elke groep van ongeveer 10 personen zaten inwoners én vertegenwoordigers van diverse organisaties die te maken hebben met gezondheid. Ook hebben we een vertegenwoordiging van adviesraadsleden en gemeenteraadsleden van beide gemeenten gesproken.
  • Per gesprek was minimaal de helft van de deelnemers inwoner.
  • Door het gemeentelijk team Ontwikkeling en Advies Sociaal Domein zijn vanuit de verschillende beleidsterreinen organisaties en inwoners uitgenodigd om deel te nemen aan een gesprek. De achtergronden van de deelnemers waren dus divers: van scholier tot student, vrijwilliger bij een speeltuin, dorpstuin of vereniging voor dorpsbelangen, werknemer, ondernemer, wijkverpleegkundige, fysiotherapeut, huisarts, sporthalbeheerder, buurtsportcoach, JOGG-regisseur, sociaal werkers, medewerker van een gebiedsteam, leidinggevende van de kinderopvang en school, lid van een cliëntenraad, werkenden, niet-werkenden, mensen met een WMO-indicatie, enzovoorts. Daarnaast hebben we ook een groepsgesprek gevoerd met medewerkers en begeleiders van de Maatschappelijke Onderneming Achtkarspelen (MOA). Het bood de kans om niet alleen te praten over, maar ook mét de doelgroepen.

Hoe nu verder?

Vanuit de gemeente willen we in gesprek zijn en blijven met inwoners en organisaties. De nota is vastgesteld in de gemeente Achtkarspelen op 27 januari 2022 en staat op 3 maart 2022 ter vaststelling op de agenda van de gemeenteraad van Tytsjerksteradiel. Na vaststelling in beide gemeenten wordt vanuit een lokale coalitie met inwoners en organisaties uitvoering gegeven aan het beleid. Gezondheid is ook een speerpunt in de

Heeft u vragen?

Of wilt u ook meedenken over het gezondheidbeleid? Dat kan via dit contactformulier.

Hieronder leest u meer details over wat is besproken. Liever op een andere manier de uitkomsten bekijken? We hebben de input in een infographic gezet.

Input: wat is opgevallen?

Het onderwerp gezondheid leeft enorm, maar we zijn niet gewend om op deze manier te praten over onze ervaringen met gezondheid. Deze vorm van onderling uitwisselen wordt erg gewaardeerd. Deelnemers zijn geïnteresseerd in elkaars leefwereld, denkbeelden, ervaringen en initiatieven.

Het gesprek zelf bracht al van alles teweeg

Sommige inwoners ontdekten dat ze meer een voorbeeld van gezondheid zijn dan zij zich vooraf realiseerden. Er werden inspirerende verhalen uitgewisseld die mensen op ideeën brachten. Al pratende ontdekten mensen hun eigen veerkracht en herwaardeerden hun eigen situatie. De sfeer nodigde uit om open te zijn over kwetsbaarheid.

Collectief zorgen over mensen die we niet kunnen bereiken

De groep waarmee we spraken is voor slechts een deel van onze inwoners representatief te noemen. En dat is ook vaak genoemd. We maken ons collectief zorgen over de mensen die we niet goed kunnen bereiken met informatie en kennis over gezondheid. We vinden gezondheid belangrijk en gunnen dat iedereen. Met name als het gesprek op kinderen komt, heerst er sterk het geval dat ‘gezondheid voor iedereen zou moeten zijn’.

Problematisch middelengebruik wordt niet vaak genoemd

Dat is opvallend, want in het huidige beleid is er veel aandacht voor. Een aantal keer komt roken op tafel, en hoe moeilijk het is om te stoppen. Alcoholverslaving is in 2 gesprekken besproken, maar verder niet. Wel benoemen mensen in het voorstelrondje hun eigen niet-roken en het niet of matige alcoholgebruik als voorbeeld van gezond gedrag.

Thema’s die op tafel kwamen: voeding, leefstijl en beweging

Ook het thema van eigen verantwoordelijkheid of bemoeizorg komt in veel gesprekken op tafel. Vaak komt het gesprek ook op belemmeringen die mensen tegenkomen: verleidingen, ongezonde gewoontes, gebrek aan informatie en kennis en hogere kosten van een gezonde leefstijl.

De brede insteek van positieve gezondheid wordt herkend en als waardevol gezien

Het spreekt aan dat je zo ook achterliggende factoren zoals armoede, werkloosheid en eenzaamheid meeneemt. Dat helpt om te begrijpen dat mensen in sociaal-economisch kwetsbare posities meer gezondheidsproblemen hebben en er dus gezondheidsverschillen tussen mensen ontstaan. In de gesprekken waar leefbaarheid op tafel kwam, bleek ook dat meedoen belangrijk is voor je gezondheid. Meedoen en iets voor een ander kunnen betekenen geeft je gevoel van eigenwaarde en is belangrijk voor zingeving.

Ontspanning werd vooral genoemd in positieve zin

Men vindt het een belangrijk onderdeel van hoe je gezondheid ervaart. Stress als gezondheidsthema is weinig besproken. In de gesprekken met jongeren kwam het thema mentale gezondheid naar voren, deels in verband met de corona-maatregelen.

Aandacht voor een gezonde omgeving, achterliggende problemen en kwetsbare groepen worden het meest genoemd 

Als we vragen naar richtingen die de gemeente zou kunnen kiezen om inwoners te ondersteunen bij hun gezondheid, worden het inrichten van een gezonde omgeving, het oplossen van achterliggende problemen en het aandacht besteden aan kwetsbare groepen het meest genoemd. Dit komt omdat ze het meeste invloed hebben op het ingewikkelde probleem van gezondheidsverschillen en -achterstanden.

Er zijn al veel acties

Vanuit overheden zijn er projecten zoals Gezonde School, JOGG en GLI. Er is genoemd dat meer samenwerking tussen gemeenten en de zorgverzekeraar goed zou zijn. Want dan kunnen we meer structureel problemen voorkomen in plaats van herstellen. Een aantal dorpen zijn bezig met projecten die ook positief doorwerken op gezondheid, bijvoorbeeld Trynwâlderei, Meyd en Het Generatiehuis. En ook op kleinere schaal zijn er (al dan niet bedrijfsmatige) projecten die te maken hebben met gezondheid zoals een groen schoolplein, een Wetter- en Willepark, MOA-keuken en een foodwalk.

Er zijn veel deelnemers die zelf bewust en actief bezig zijn met hun gezondheid. We hebben veel verhalen gehoord van inwoners die doorzetten omdat je weet waarvoor je het doet en omdat je er lol in hebt gekregen. Ook hoorden we dat mensen gezond bezig zijn omdat ze het waardevol vinden om goed voor zichzelf te zorgen. De gemeente zou daar een verbindende rol in kunnen spelen. Dat kan door die initiatieven te faciliteren waar nodig, meer zichtbaar te maken en ze actief met elkaar te verbinden.

Ook wordt genoemd dat de gemeente meer zou kunnen doen om informatie toegankelijk te maken voor iedereen. Wat ook in veel gesprekken naar voren kwam is dat de gemeente als beheerder van accommodaties en openbare ruimtes veel kan betekenen. De openbare ruimte kun je optimaal benutten en gezond inrichten. Denk hierbij aan beweegparken en pluktuinen werden in een aantal gesprekken genoemd. Deze zijn ook geschikt als openbare ontmoetingsplek.

Een positieve insteek wordt gezien als belangrijke voorwaarde om mensen te bereiken

Alleen op die manier kun je preventie en bevordering laten werken. En dan mag er zeker extra aandacht worden besteed aan de mensen die dit het meest nodig hebben. De deelnemers geloven hierbij meer in gezond gedrag normaliseren en stimuleren en inzetten op plezier en veerkracht, dan in ongezond gedrag verbieden. Er zijn verschillende startpunten om bezig te zijn met gezondheid, en het taalgebruik en de bejegening richting inwoners is heel belangrijk. De deelnemers vinden het waardevol om daarin mee te denken en betrokken te worden.